Mide kanseri ve beslenme ilişkisi

Mide kanseri tüm dünyadaki kanser ölümler arasında üçüncü sırada yer alan, yaygın bir kanser türüdür. Dünya üzerinde coğrafi ve etnik farklılıklar gösterir. Batı toplumlarında Uzakdoğu ülkelerine oranla daha az görülmektedir. Bunda genetik yatkınlıklar yanında, diyet faktörü de önemli değişkenlerdendir. Örneğin, diyetteki tuz miktarı ve çok tuzlu gıdaların tüketilmesi mide kanserine yatkınlık getirmektedir.

Mide kanseri ve Tuz:

Bu konuda yapılan çalışmaların incelenmesinde, tuzun mide kanseri riskiyle doğrudan ilişkili olduğu, alınan tuz miktarı ile risk artışının paralellik gösterdiği ortaya konulmuştur. Çünkü aşırı tuz tüketimi, midenin asidinden koruyucu iç salgısının yoğunluğunu değiştirmektedir. Koruyucu iç salgıda azalma ise Helikobakter pilori olarak adlandırılan ve Mide kanserinin önemli risk faktörlerinden olan bir mikro organizmanın çoğalmasını sağlamaktadır. Salamura ürünler, turşu ve benzeri yoğun tuzlu gıda maddelerinin, tuz kullanılarak saklanan sebzelerin tüketilmesi, Mide kanserinden ölüm oranlarını artırmaktadır. Asya ülkelerinde, Amerika ve Avrupa ülkelerine göre 5 kat daha fazla mide kanserinin görüldüğü, tuz tüketimi ile özellikle erkeklerde kanser riskinin anlamlı derecede yüksek olduğu bulunmuştur.

Az önce de değinildiği üzere, diyetteki aşırı tuz miktarı midedeki Helikobakter pilori mikrobunun çoğalmasına yol açar. Helikobakter, genetik olarak da yatkınlığı olan hastalarda, mide hücrelerinin işlevlerini bozarak, kanser hücresine evrilmesini tetikler. Ayrıca tuz ve Helikobakter enfeksiyonu, kanserojen olan bazı kimyasal bileşiklerin etkilerini artırır.

Mide kanserinin yaygın görüldüğü Çin ve Japonya gibi ülkelerde diyette değişiklikler ve sistematik olarak taramalar yapılarak, sıklığını azaltmak mümkün olabilmiştir. Yine de görülme oranı batılı ülkelerden daha yüksektir. Günlük tuz tüketim oranları Dünya Sağlık Örgütü’nün önerisiyle 5 gramın altında olmalıdır. Bu sayede kalp ve damar hastalıkları salgını yanında, mide kanseriyle de baş etmek mümkün olacaktır.

İşlenmiş etler ve kızartmalar:

Yaklaşık 500.000 deneğin katıldığı bir Avrupa çalışmasında da işlenmiş et (sucuk, salam, sosis, jambon vb.) ile mide kanseri arasında güçlü bir ilişki olduğu ortaya konmuştur. Amerika' daki mide kanseri olgularında da yüksek oranda işlenmiş et tüketimi mevcuttur. Yine salamura ve tuzlu balık tüketimi de mide kanseri gelişimine yol açar. Yapılan araştırmalarda ortaya konulduğu üzere, bu gıdaların tüketimi de erkeklerde daha fazla mide kanseri gelişimine neden olmaktadır.

Sigara ve Alkol:

Alkollü içeceklerin tüketimi batılı toplumlarda giderek azalmaktayken, gelişmekte olan ülkelerde tüketim oranı artmakta ve önemli bir sağlık yükü de getirmektedir. Alkolün sinirler, kalp ve damar sağlığı, mide bağırsak sistemi ve karaciğer üzerine zararları olduğu ortaya konulmuştur. Gazlı içecekler de son yıllarda alkollü içeceklerin önüne geçerek insan sağlığını etkilemektedir. Genellikle yüksek kalorileri ve yapay, kimyasal madde içerikleriyle ve özellikle de ergen ve genç yaştakilerin tüketimleriyle başta mesane kanseri gibi bazı kanser türlerine yatkınlık getirmektedir. Sigarayla da birleşince alkolün, yemek borusu ve mide kanseri sıklığında artışa neden olduğu bilinmektedir. Tek başına sindirim kanalının üst kısımlarında kanser görülme sıklığı artışına neden olmamakta, ancak sigara içenlerde alkol miktarıyla paralel olarak yemek borusu yassı hücreli kanseri oranı 2 ile 4 kat, mide kanseri oranı bir buçuk kat, karaciğer kanseri oranı 2,5 ila 5 kat artmaktadır.

Gazlı İçecekler:

Deneysel çalışmalarda, gazlı içeceklerin yemek borusu ve kolon kanseri gelişimine yol açtıkları konusu tartışmalıdır. Her ne kadar gazlı içeceklerin mide kanseriyle ilişkisi kanıtlanamamış olsa da Gastroözofageal reflüye neden olması ve içerdiği aşırı şeker, bunun sonucunda aşırı kilo ve ardından tatlandırıcıların etkisiyle dolaylı olarak mide kanseri gelişimine katkısı olacaktır. Bu konuda daha fazla klinik, epidemiyolojik ve deneysel çalışmaya gereksinim vardır.

Mide kanseri gelişiminde çevresel etkilerden en önemlisi olan beslenmede, işlenmemiş et, meyve ve sebze gibi sağlıklı ürünleri tercih etmelidir. Yine endüstri üretimi olmayan, doğal ve ambalajlanmamış ürünlerin tercih edilmesi, tuzun az tüketilmesi, alkol ve gazlı içeceklerden olabildiğince uzak durulması ve sigara kullanılmaması mide sağlığı için önemlidir.